Mississippi River los ntawm St. Feriole Island Park hauv Prairie du Chien, Wisconsin thaum Lub Rau Hli 22, 2017. Credit: Mike De Sisti thiab Chelsey Lewis, Milwaukee Journal Sentinel
Sijhawm Nyeem Ntawv: 9 feeb

Zaj dab neeg no yog ib yam khoom ntawm tus Mississippi River Basin Ag & Lub Rooj Dej, ib qho kev tshaj tawm xov xwm ywj pheej raws li hauv University of Missouri Lub Tsev Kawm Ntawv ntawm Kev Sau Xov Xwm hauv kev koom tes nrog Kev Qhia Txog Asmeskas thiab tau txais nyiaj los ntawm Walton Family Foundation. Wisconsin Saib yog ib tug tswv cuab ntawm lub network. Sau npe rau peb tsab ntawv xov xwm kom tau txais peb cov xov xwm ncaj qha rau koj lub inbox.

Lub caij ntuj sov hauv Bay City thaum Frank thiab Cathy Dosdall yog cov tub ntxhais hluas kiv puag ncig Lake Pepin. 

Lub zos me me hauv Wisconsin yog li ib teev sab qab teb ntawm Twin Cities nyob rau sab saum toj ntawm lub pas dej 21-mais, qhov loj tshaj plaws ntawm tus dej Mississippi. Ntau xyoo dhau los, lub pas dej tau puv ntawm cov neeg ua luam dej, dej skiing thiab hopping hauv nkoj mus caum nthwv dej ntawm cov nkoj uas yuav hla.

Frank hais tias "Txhua yam (txoj kev) peb tuaj yeem nce saum dej thaum peb tseem yog menyuam yaus, peb sim nws," Frank hais.

Niaj hnub no, muaj ntau cov av qeeg los ntawm cov dej ntws ntws mus rau hauv lub zej zog uas tsis tshua muaj kev nkag mus rau lub pas dej uas lawv ib txwm nyiam. Thiab lawv nyob deb ntawm ib leeg hauv kev xav tias muaj kev cuam tshuam ntawm ib puag ncig kev puas tsuaj thiab lwm yam teeb meem raws tus dej Mississippi. 

Kev nyab xeeb yog tshwm sim nrog ntau zaus thiab kav ntev, hloov chaw nyob hauv dej nyab. Invasive hom tab tom ua hauj lwm lawv txoj kev ntxiv mus rau tus dej thiab mus rau nws tributaries. Thiab txawm hais tias kev siv zog los txwv cov pa phem uas khiav tawm hauv av thiab mus rau hauv tus dej, qhov chaw tuag uas Mississippi khoob rau hauv Gulf of Mexico tseem muaj nyob.

Cov neeg tawm tswv yim rau tus dej tau cia siab tias qhov kev thov nyiaj txiag tseem ceeb ntawm tsoomfwv, ua qauv tom qab kev siv zog los ntxuav lub Great Lakes, tuaj yeem hloov txoj hauv kev ntawd. 

Frank thiab Cathy Dosdall sawv hauv dej ze ntawm lub puam uas yuav tsum muaj cov neeg nyob hauv Bay City, lub nroog me me hauv Wisconsin txog li ib teev sab qab teb ntawm Twin Cities. Cov neeg nyob hauv Bay City tau raug txiav tawm los ntawm kev nkag mus rau Lake Pepin, lub pas dej loj tshaj plaws ntawm Mississippi River, vim tias cov av khib nyiab hauv lub pas dej ua rau nws nyuaj rau cov nkoj hla thiab cov dej ntiav heev rau kev ua luam dej. Credit: Elizabeth Flores, Minneapolis Star Tribune

cov Mississippi River Restoration thiab Resilience Initiative (MRRRI) tau tshaj tawm lub Rau Hli dhau los los ntawm US Rep. Betty McCollum, Democrat los ntawm Twin Cities. Nws yog nyob ntawm qhov Great Lakes Restoration Initiative (GLRI) uas tau tsim tawm hauv xyoo 2010. 

Zoo li lub Great Lakes teg num, nws yuav ua haujlwm nyob rau hauv US Environmental Protection Agency thiab muab ntau pua lab nyiaj hauv tsoomfwv rau cov pab pawg thoob plaws 10 lub xeev raws tus dej. Cov nyiaj no tuaj yeem siv los tua cov kab mob, ua tiav cov haujlwm kho dua tshiab, txhim kho cov dej zoo thiab tiv thaiv kev puas tsuaj los ntawm dej nyab. Qhov kawg, cov neeg tawm tswv yim hais tias, yog qhov tseem ceeb tshaj qhov qub, nrog rau kev hloov pauv huab cua ua kom nrawm nrawm thiab ua kom muaj dej nyab loj heev

Lub Great Lakes teg num tau lees paub tias yog ib zaj dab neeg ua tiav. Txog hnub tim, nws tau nyiaj txiag tshaj 6,500 qhov haujlwm uas suav nrog ntau dua $ 3 nphom, thiab nws tau txais tsis ntev los no billion-dollar txhawb nqa los ntawm bipartisan infrastructure daim nqi. Republicans thiab Democrats ib yam nkaus tau pov npav los nce nyiaj rau kev pib yuav luag txhua xyoo txij li nws dhau mus. 

Cov nroj tsuag loj hlob hauv thaj chaw uas ua rau nws nyuaj (lossis tsis yooj yim sua) rau cov nkoj hla hauv Bay City. Credit: Elizabeth Flores, Minneapolis Star Tribune

Lub Great Lakes kev siv zog dhau mus thaum kev txhawb nqa rau EPA tau siab thiab kev sib koom ua ke ntau dua. Tab sis nyob rau hauv ib tug polarized kev nom kev tswv huab cua, txawm champions ntawm Mississippi River txoj cai lees paub tias nws nyuaj rau tsim kom muaj zog hauv Congress.

Cov neeg txhawb nqa hais tias txawm tias lawv yuav tsum tau ua si ntev, nws yuav tsim nyog los koom ua ke ntau pab pawg uas saib xyuas Asmeskas tus Dej Loj thiab tau txais nyiaj ntau dua los daws nws cov teeb meem ntau.

Mississippi River kho 'zoo li lub teb chaws cov kav dej'

Kwv yees 20 lab cov neeg nyob raws tus dej Mississippi, uas muab cov dej haus rau ntau dua 50 lub nroog, ua rau muaj kev ua si hauv kev lag luam uas tsim tau $ 500 nphom txhua xyoo thiab yog tsev rau ntau dua 780 hom ntses thiab tsiaj qus. Tus dej hauv phiab suav nrog 31 lub xeev thiab tso dej los ntawm 40% ntawm cov teb chaws Asmeskas

Txawm hais tias nws qhov tseem ceeb, nyiaj txiag rau tej yaam num ib puag ncig yog tsawg, hais tias Matt Rota, tus thawj coj loj ntawm txoj cai lij choj ntawm Healthy Gulf, nyob hauv New Orleans, La.

Rota tau hais tias "Txawm tias Txoj Cai Dej Huv Huv tau ua txoj haujlwm zoo ntawm kev tshem qee cov pa phem los ntawm Mississippi River, nws tseem raug kho zoo li lub teb chaws cov kav dej," Rota hais.

Ntau yam kev txhawj xeeb ntawm ib puag ncig thiab kev noj qab haus huv plague tus dej: teeb meem algal blooms tsim nyob rau hauv cov cheeb tsam uas dammed; nitrogen muaj kuab paug los ntawm chiv ua rau tib neeg mob; thiab cov nroog tau siv nyiaj ntau dhau los lim lawv cov dej haus.

Lwm qhov teeb meem loj yog qhov chaw tuag loj heev uas tshwm sim hauv Gulf of Mexico tawm ntawm ntug dej hiav txwv Louisiana txhua xyoo, tshwm sim los ntawm nitrogen thiab phosphorus kuab paug los ntawm kev ua liaj ua teb. Xyoo no qhov chaw tuag tau kwv yees yuav loj dua ntawm Connecticut. 

Rachel Bouressa txav ib pab tsiaj ntawm British White Park nyuj los ntawm ib qho chaw me me mus rau lwm qhov ntawm Bouressa Family Farm thaum Lub Xya Hli 15 hauv Lub Zos ntawm Royalton. Los ntawm Great Lakes Restoration Initiative Bouressa muaj peev xwm tau txais nyiaj los tsim lub laj kab nyob ib puag ncig nws ua liaj ua teb thiab nrhiav kev tswj hwm kev noj qab haus huv, uas pab tawm ntawm Great Lakes watershed. Credit: Wm. Glasheen, Tebchaws USA Hnub no NETWORK-Wisconsin

Qhov tsis muaj nyiaj txiag thiab kev txhawj xeeb tsis sib haum ntawm cov neeg muaj feem raws tus dej ua rau nws nyuaj rau txo qhov loj ntawm thaj chaw tuag, Rota tau hais. 

Kev ua liaj ua teb yog feem ntau zam los ntawm Txoj Cai Dej Huv Huv, tso siab rau kev yeem ntsuas los ntawm cov neeg ua liaj ua teb los siv kev txuag-raws li kev coj ua uas pab khaws cov chiv hauv teb thiab tsis nyob hauv dej, Rota tau hais. 

Nws tau hais tias "Ib yam uas MRRRI tuaj yeem ua tau yog muab nyiaj ntau rau hauv qhov system," nws hais.

Lub Great Lakes teg num twb tau tsim ib txoj kev qhia txog yuav ua li cas tsoom fwv teb chaws cov nyiaj pab yuav pab cov neeg ua liaj ua teb tiv thaiv txoj kev dej, nrog rau tej yam xws li hloov mus rau cov nyom txhua xyoo thiab cog qoob loo.

Great Lakes teg num tau pab cov neeg ua liaj ua teb kom dej huv

Rachel Bouressa muaj 37 lub lis piam xeeb tub thiab tuav nws tus menyuam me txhais tes thaum nws thawj zaug taug kev mus rau hauv nws lub chaw ua haujlwm Natural Resource Conservation Services hauv Waupaca County, Wisconsin.

Nws tab tom yuav coj nws tsev neeg ua liaj ua teb hauv New London nrog ib qho teeb meem me me: nws muaj tsiaj txhu los tswj - British White Parks, ib qho cuab yeej cuab tam ntawm nyuj nyuj - tab sis tsis muaj laj kab los khaws lawv hauv nws thaj av. Lub chaw ua haujlwm txuag tau nyiaj los pab. 

Lub Great Lakes teg num ua haujlwm nrog lwm tus cov koom haum koom tes kom txo tau cov dej ntws thiab cov pa phem hauv cov pas dej. 

Bouressa lub chaw ua liaj ua teb zaum hauv Wolf River watershed, qhov twg cov nag los nag dhau 100 mais dhau los ntawm Fox River mus rau sab qis ntawm Green Bay, khaws cov chiv thiab cov pa phem raws txoj kev. Cov dej paug uas muaj kuab paug los ntawm ntau lub teb nyob rau sab qaum teb sab hnub tuaj Wisconsin yog qhov ua rau muaj teeb meem algal blooms txhua lub caij ntuj sov uas tua ntses thiab ze ntug hiav txwv dej.

Bouressa ua liaj ua teb yog ib feem ntawm kev daws. Nws xyaum tswj kev noj zaub mov, qhov twg cov tsiaj txhu tsuas tuaj yeem noj ib feem ntawm thaj av ib zaug, ua kom thaj av tsis tu ncua ntawm cov nyom. Cov hauv paus hniav pab khi cov av ua ke thiab cia cov dej ntws maj mam mus rau hauv av, txo cov av yaig thiab ntws mus rau hauv cov dej nyob ze. Cov kev coj ua zoo li no kuj tseem tuaj yeem txo qis cov pa phem uas khiav mus rau Mississippi River.

Txoj kev pib tso cai rau tsoomfwv cov koomhaum, xeev thiab pawg neeg coj nyiaj mus rau cov haujlwm zoo li no.

Ib txoj kev tsim los ntawm lub laj kab peb-xaim ib puag ncig, sab laug, thiab ib lub laj kab sab hauv ntawm Bouressa Family Farm hauv Lub Zos ntawm Royalton. Credit: Wm. Glasheen, Tebchaws USA Hnub no NETWORK-Wisconsin

Ib txoj kev npaj ua uas tau hloov kho txhua tsib xyoos codifies lub hom phiaj tseem ceeb hauv cheeb tsam, uas tam sim no tab tom ntxuav thaj chaw muaj kev txhawj xeeb, tswj cov kab mob nkag mus, rov ua kom qhov chaw nyob thiab tiv thaiv dej ntws.

Bouressa thawj zaug tau txais nyiaj los ntawm lub chaw saib xyuas kev txuag hauv xyoo 2016. Nyob rau xyoo 2021, qhov kev pib pab nws yuav ntau lub laj kab, cog qoob loo thiab cov kab dej los hloov cov av ntxiv rau kev tswj hwm grazing.

Cov nyiaj tau los "ua rau kuv txoj kev npau suav ua liaj ua teb ua tiav," nws hais. "Kuv yuav tsis muaj kev nkag tau mus rau lub laj kab zoo uas kuv xav tau yam tsis muaj nqi sib koom."

Mississippi River mus kom ze yuav tsom iav Great Lakes kev rau siab 

Nrog rau Great Lakes Restoration Initiative pab tib neeg zoo li Bouressa ua strides rau dej zoo rau ntau tshaj kaum xyoo - thiab cov kev pab cuam zoo sib xws tsim rau Chesapeake Bay thiab Everglades - nws thov cov lus nug yog vim li cas tus dej Mississippi tsis muaj nws tus kheej. 

Ntawm cov neeg muaj feem cuam tshuam, tsis muaj leej twg muaj lus teb meej. Tab sis lawv xav tias nws yog vim lub xeev uas ciam teb tus dej muaj kev txaus siab sib txawv - thiab cov teeb meem sib txawv, ib yam nkaus. 

Kirsten Wallace, tus thawj coj ntawm Upper Mississippi River Basin Association tau hais tias "Peb tau hnov ​​​​ntau txog 'ib tus dej' thiab txuas rau sab sauv thiab sab qis. "Tab sis lawv txawv heev." Nws lub koom haum tsis muaj txoj haujlwm ntawm Mississippi River txoj cai. 

Cov kev pib uas ntu tawm ntawm tus dej tau sim ua ntej, hais tias Maisah Khan, tus thawj coj txoj cai ntawm Mississippi River Network, tab sis txog thaum cov pab pawg thoob plaws hauv lub phiab tuaj yeem koom ua ke, cov teeb meem uas lawv ua haujlwm yuav tsis daws. Qhov chaw tuag raug kaw ntawm daim ntawv loj tsuas yog tsib xyoos dhau los, piv txwv. 

Khan tau hais tias "(Lub xeev) hais tias, 'Peb txhua tus tau sim peb qhov zoo tshaj plaws ntawm qhov no,' tab sis cia txhua lub xeev sim nws qhov zoo tshaj plaws tsis tau ua dab tsi zoo dua," Khan hais.

Rachel Bouressa txav ib pab tsiaj ntawm British White Park nyuj los ntawm ib qho chaw me me mus rau lwm qhov ntawm Bouressa Family Farm rau hnub Friday, Lub Xya hli ntuj 15, 2022 hauv Lub Zos ntawm Royalton, Wis. Los ntawm Great Lakes Restoration Initiative Bouressa tau txais nyiaj los tsim. ib lub laj kab nyob ib puag ncig nws ua liaj ua teb thiab nrhiav kev tswj hwm tsiaj txhu, uas pab tawm ntawm Great Lakes watershed. Credit: Wm. Glasheen, Tebchaws USA Hnub no NETWORK-Wisconsin

MRRRI qhov project nyiaj txiag - uas koom nrog cov koom haum tau kwv yees tuaj yeem yog kwv yees li $ 300 lab - yuav poob rau hauv plaub lub thoob loj. Cov no suav nrog kev txhim kho cov dej zoo, rov ua kom cov chaw nyob, txo qhov muaj cov kab mob nkag mus thiab tsim cov vaj tse ntuj tsim los tiv thaiv kev puas tsuaj los ntawm dej nyab. 

Hauv ob xyoos tom qab nws dhau los, EPA cov neeg ua haujlwm yuav ntsib cov neeg muaj feem cuam tshuam nrog tus dej - cov nroog, tsoomfwv pab pawg, cov koom haum tsis muaj txiaj ntsig thiab cov tsev kawm qib siab - txhawm rau tsim cov phiaj xwm nqis tes ua, txheeb xyuas cov haujlwm twg yuav tsum tau txais nyiaj.

Ib sab ntawm txoj kev npaj ua haujlwm yuav yog ib txoj kev npaj rau kev tshawb fawb, uas yuav tsim peb lub chaw hauv cheeb tsam ntawm cov tsev kawm qib siab hauv 10 lub xeev ciam teb rau kev tshawb fawb txog tus dej cov nyom. 

Daim nqi tam sim no tsis qhia txog cov haujlwm tshwj xeeb uas tuaj yeem tau txais nyiaj txiag, thiab cov neeg txhawb nqa vam tias yuav ua kom pom tseeb tias cov zej zog tau txais kev tsav tsheb mus rau qhov kev coj ua uas ua haujlwm zoo tshaj rau lawv. 

Hauv Bay City, piv txwv li, ntau lab daus las Army Corps of Engineers project yuav dredge ib qho kev nkag mus txuas rau nws qhov chaw nres nkoj mus rau lub pas dej dua, ua ib feem ntawm kev siv zog kho vaj tse loj dua. Txawm hais tias lawv tau txais nyiaj rau qhov ntawd yam tsis muaj MRRRI, nyiaj txiag los ntawm txoj cai lij choj tuaj yeem pab txoj haujlwm tau rov ua dua rau lwm qhov ntawm lub pas dej, hais tias Rylee Hince, tus thawj coj ntawm Lake Pepin Legacy Alliance. 

Kev nqis peev nyiaj txiag, ua ke nrog kev tswj hwm hauv zos, tuaj yeem yog qhov hloov pauv rau cov nroog me me uas tsis tshua pom tsoomfwv cov nyiaj tau los, Hince tau hais. 

Ntxiv rau tus dej, Tennessee Wildlife Federation vam tias yuav muaj nyiaj ntau los pab thaiv cov carp invasive los ntawm Mississippi River mus rau Tennessee thiab Cumberland Rivers. Lawv tau ua haujlwm tau ntau xyoo kom tau txais nyiaj txiag rau cov haujlwm no los ntawm tsoomfwv qhov tsim nyog, hais tias Lindsay Gardner, tus thawj coj ntawm txoj cai tshawb fawb, kev tsim kho thiab kev sib raug zoo ntawm tsoomfwv. 

Gardner tau hais tias "Koj yuav tsum ua haujlwm raws li qhov tsim nyog txhua xyoo, thiab nws tsis paub tseeb tias koj yuav tau txais nyiaj npaum li cas," Gardner tau hais. "Txhua cov nyiaj uas tuaj yeem pab txhawb cov kev siv zog no yuav yog qhov zoo tiag tiag, vim tias tsis muaj nyiaj txaus los mus ncig." 

Raws li ib feem ntawm MRRRI txoj kev npaj ua, 35 feem pua ntawm cov nyiaj yuav raug coj mus rau cov neeg txom nyem los yog cov nyiaj tau los tsawg thiab cov zej zog ntawm cov xim, uas ua rau muaj kev cuam tshuam los ntawm cov pa phem, dej haus tsis zoo thiab cov xwm txheej huab cua hnyav. 

Trevor Russell, tus thawj coj saib xyuas dej rau cov phooj ywg ntawm Mississippi River hais tias "Thaum koj phab ntsa hauv cov dej hauv ib qho, cov dej ntws tawm ntawm nws cov ntug dej rau lwm qhov," "Nws feem ntau poob rau cov neeg uas tsawg kawg tuaj yeem tiv thaiv lawv tus kheej los ntawm nws."

Raws li Khan, nrog Mississippi River Network, ib zaj lus qhia tseem ceeb los ntawm Great Lakes teg num yog muab kev ncaj ncees rau hauv cov txheej txheem txij thaum pib.

Khan tau hais tias "Lub koom haum GLRI muaj qee qhov kev mob loj zuj zus nyob ib puag ncig uas yuav pib," Khan tau hais. "Rau peb, peb xav kom paub tseeb tias peb tau xav txog qhov ntawd thaum pib."

Ua li cas tom ntej no? 

Txog rau tam sim no, ntau tshaj 100 lub lag luam, cov koom haum thiab cov nom tswv hauv nroog thiab xeev tau pom zoo rau Mississippi River teg num, nrog rau cuaj tus neeg ua haujlwm ywj pheej hauv Congress. Tsis muaj Republicans tau kos npe rau. 

Cov nroj tsuag loj hlob hauv thaj chaw uas ua rau nws nyuaj lossis tsis yooj yim rau cov nkoj hla hauv Bay City, Wisconsin. Credit: Elizabeth Flores, Minneapolis Star Tribune

Cov neeg tawm tswv yim hais tias GOP cov tswv cuab tau hais tawm ntiag tug rau kev txhawb nqa lub tswv yim tab sis xav kom lwm tus hauv lawv pawg neeg kos npe ua ntej - ib qho cim ntawm huab cua nyuaj hauv DC 

Lub moos tseem tab tom ticking ntawm kev sib tham hauv pawg nom tswv nrog ntau qhov tseem ceeb - nrog rau kev xaiv tsa nruab nrab - los tawm tsam nrog. 

"Nrog rau kev lag luam tsis hloov pauv thiab kev nce nqi siab, MRRRI tsis tau txais kev saib xyuas ntau - lossis tej zaum tau txais kev saib xyuas peb tau cia siab tias nws yuav tau txais los ntawm tam sim no," said Scott Laeser, tus thawj coj saib xyuas dej rau Clean Wisconsin, uas tau sib tw daim nqi. . "Tab sis kuv tsis xav tias qhov ntawd hais dab tsi txog nws txoj kev cia siab mus ntev."

Hauv email, McCollum - tus neeg txhawb nqa tseem ceeb - tau sau tias nws tab tom ua haujlwm kom yeej qhov kev sib tham tam sim no tab sis hais tias muaj "ntau yam teeb meem tseem ceeb uas yuav tsum tau hais rau hauv cov hnub cai lij choj ntxiv." 

Nws tau sau tias "Kuv ib txwm cia siab tias peb tuaj yeem nrhiav qhov chaw rau cov tswv yim pom zoo xws li MRRRI, thiab kuv yuav txuas ntxiv tawm tsam rau cov lus pom zoo no uas yuav muaj txiaj ntsig zoo rau txhua lub zej zog raws tus dej Mississippi," nws sau.

Khan tau hais tias nws pib txhua lub suab hais txog MRRRI los ntawm kev hais tawm tias nws yog ib qho kev pabcuam yeem, tsis yog kev tswj hwm. Yog li ntawd, nws tau hais tias tsis muaj kev tsis pom zoo ntau txog qhov tseem ceeb ib yam li qhov no tuaj yeem muaj. 

Thaum GLRI tau rov tso cai rau xyoo 2019, ze li ib nrab ntawm cov co-sponsor yog Republicans.

Khan tau hais tias "Cov neeg ntawm ob sab xav pom kev nqis peev ntau dua hauv Great Lakes," Khan hais. "Thiab kuv xav tias qhov ntawd yog qhov peb cia siab rau hauv Mississippi River." Madeline Heim thiab Caitlin Looby yog Tshaj rau Meskas corps reporters uas sau txog ib puag ncig cov teeb meem nyob rau hauv lub Mississippi River Basin thiab lub Great Lakes, feem. Hu rau lawv ntawm mheim@gannett.com thiab clooby@gannett.com. Zaj dab neeg no yog ib yam khoom ntawm tus Mississippi River Basin Ag & Lub Rooj Dej, editorially ywj siab tshaj tawm network raws li nyob rau hauv University of Missouri Lub Tsev Kawm Ntawv ntawm Kev Sau Xov Xwm hauv kev koom tes nrog Qhia Rau America thiab nyiaj txiag los ntawm Walton Family Foundation. Thov xav txog kev txhawb nqa kev sau xov xwm uas qhia txog peb txoj kev ywj pheej nrog cov khoom plig txiav se tawm rau qhov kev tshaj tawm no ntawm jsonline.com/RFA.

Creative Commons License

Rov luam tawm peb cov ntawv dawb, hauv online lossis luam tawm, raws li daim ntawv tso cai Creative Commons.

Nrov dab neeg los ntawm Wisconsin Watch

Madeline Heim yog ib Daim Ntawv Qhia rau Asmeskas cov tswv cuab uas sau txog kev sib tw ib puag ncig hauv Mississippi River watershed thiab hla Wisconsin. Hu rau nws ntawm 920-996-7266 lossis mheim@gannett.com.

Caitlin Looby yog Daim Ntawv Qhia rau Asmeskas cov tswv cuab uas npog thaj chaw ib puag ncig nrog kev tsom mus rau Great Lakes.