Qhov no yog qhov thib plaub ntawm Qhib thiab kaw, xya-ntu podcast thiab online series tshawb xyuas lub hwj chim tsis zoo ntawm cov neeg foob.
Saib tag nrho qhov project ntawm wpr.org/openandshut
Sarah Liebzeit tus tub pib siv tshuaj maj thaum nws muaj li 12 xyoos. Thiab thaum nws tseem hluas hauv Wisconsin's Fox Valley, nws tau haus cawv thiab lwm yam tshuaj.
Liebzeit hais tias "Nws tig mus rau niffing roj," Liebzeit nco qab. "Kuv tau sim kom Outagamie County ua phem rau nws rau niffing gas, thiab tau hais tias nws tsis yog ib yam khoom txhaum cai. Tsis muaj kev pab rau nws. "
Thaum Yaunathas muaj hnub nyoog 15 xyoos, nws thiab ib tug phooj ywg tab tom siv roj rau hauv nws txiv lub chaw nres tsheb. Lawv mus ncig nrog ib rab phom uas yog Jonathan txiv, Ed.
"Kuv tsis paub tias lawv tab tom ua si Lavxias Roulette los yog dab tsi, thiab nws tus phooj ywg yeej tua nws tus kheej ntawm lub taub hau, tab sis cov mos txwv tau taug kev raws nws pob txha taub hau thiab tawm sab saum toj," Liebzeit hais.
Tus phooj ywg ciaj sia. Tab sis qhov rov qab los ntawm kev xav tsis txaus ntshai-ua yog qhov ua ntej rau ib yam dab tsi ntau, qhov phem dua. Xyoo 1996 - thaum nws nyuam qhuav muaj 19 xyoos - Jonathan Liebzeit tau koom nrog kev tua neeg.
Liebzeit thiab ob tug tub hluas tau siv rab chais ntaus lwm tus tub hluas, Alex Schaffer, ntawm lub tiaj ua si hauv Kaukauna, Wisconsin. Tom qab ntawd ob tug txiv neej poob dej Schaffer nyob rau hauv lub qhov dej ntws. Jonathan Liebzeit raug txim mus rau lub neej hauv tsev lojcuj yam tsis muaj peev xwm raug kaw.
Sarah Liebzeit hais tias "Nws tsuas yog txaus ntshai heev thiab tsis ntseeg," “Thiab kuv paub tias yeej tsis muaj lub siab xav tua Alex. Lawv mus ntaus nws li kev dag ntxias. Kuv paub tias nws (Jonathan) tsim nyog rau txim, tab sis tsis txhob tuag hauv tsev lojcuj. "

Xyoo 2019, Wisconsin Watch tau txais cov lus qhia txog Liebzeit rooj plaub. Nws liam tias tus kws lij choj, Outagamie County District Tus Kws Lij Choj Vince Biskupic, tau txwv tsis pub cov ntaub ntawv hais txog tus neeg tim khawv tseem ceeb - tus poj niam hluas uas tau txais kev pab, nyiaj txiag thiab lwm yam, los ntawm tub ceev xwm.
Qhov kev pab ntawd yeej tsis tau nthuav tawm rau kev tiv thaiv. Nws yog ib feem ntawm tus qauv pom nyob rau hauv qee qhov lwm cov ntaub ntawv loj raug foob los ntawm Biskupic, raws li kev tshawb nrhiav los ntawm Wisconsin Watch thiab WPR.
Wisconsin Watch thiab WPR tau xa cov ntawv sau npe nrog cov lus nug thiab sab laug xov tooj thiab emails rau Biskupic, uas tam sim no yog tus kws txiav txim plaub ntug Outagamie County Circuit Court, thiab nws tus kws lij choj. Lawv tsis teb.
Cov ntaub ntawv no ua rau cov lus nug tsis txaus ntseeg txog seb cov cai ntawm kev ncaj ncees hauv kev ncaj ncees ib txwm siv - txawm tias qhov kev ua txhaum loj txaus ntshai thiab tus neeg raug foob nyob deb ntawm cov neeg dawb huv.
Hmo ntawm kev haus cawv xaus rau hauv kev tuag
Thaum yav tsaus ntuj lub Kaum Hli 26, 1996, Jonathan Liebzeit thiab nws tus phooj ywg, Dan Mischler tau mus rau Liebzeit txiv lub tsev uas lawv ntsib nrog ib tug txiv neej thib peb, James Thompson, uas tab tom xauj chav nyob ntawd.
Liebzeit hais tias nws hais rau Mischler tias Schaffer tab tom yuav los. Raws li Liebzeit, Mischler hais rau nws tias nws "ntxub" Schaffer vim nws tshuav nws cov nyiaj. Liebzeit, Thompson thiab Mischler yog dawb. Qee cov ntaub ntawv txheeb xyuas Schaffer li Native American.
Raws li cov lus hais rau tub ceev xwm, Liebzeit thiab Thompson tau haus cawv thiab tham txog kev ntaus Schaffer. Liebzeit hais tias lub tswv yim yeej ib txwm ua rau nws ntshai - tsis txhob tua nws.
Liebzeit piav txog Schaffer tias yog "phooj ywg" tab sis hais tias nws cov phooj ywg qee zaum yuav "tsib ib leeg" thaum ib tus ntawm lawv "screwing up." Nws piav tias nws yog "qee qhov txawv 'Tus Tswv ntawm yoov' yam uas niaj hnub no nws paub "paub meej, nws tsis yog."

Ed Liebzeit, Jonathan txiv, muaj ntau tus neeg xauj tsev nyob ntawm nws qhov chaw, suav nrog ib tug poj niam hluas, Jayme Bowman, uas tab tom dai nrog cov txiv neej thiab hnov qee qhov lawv hais. Schaffer tshwm sim ib tag hmo. Lawv tau haus ntau dua. Liebzeit hais tias tej zaum nws yuav haus ntau tshaj 12 npias. "Kuv txhais tau tias, kuv tau qaug cawv heev."
Thiab tom qab ntawd Thompson, Mischler, Liebzeit thiab Schaffer txhua tus tau mus rau tom hav zoov hauv Horseshoe Park, hla txoj kev. Lawv hais rau Schaffer tias lawv yuav mus haus luam yeeb ib co nroj. Nws yog, Liebzeit lees, yog "kev tawm tsam."
Cov txiv neej tau mus rau hauv lub qhov dej ntws thiab pib tawm tsam Schaffer, tig mus ntaus nws nrog ib tug puav. Liebzeit lees tias nws ntaus Schaffer ntau zaus, suav nrog ib lub tshuab rau lub taub hau uas yog "zoo nkauj heev."
Schaffer dawm tawm ntawm lub qhov av uas qhov kev sib ntaus txuas ntxiv, tom qab ntawd, tub ceev xwm ceeb toom hais tias, Thompson thiab Mischler tuav Schaffer lub taub hau hauv qab dej ob peb feeb. Lawv muab nws lub cev rov qab rau hauv qhov av thiab sab laug.
Hauv kev sim, ob tus kws tshaj lij tau ua pov thawj tias ntau lub tshuab rau lub taub hau zoo li yuav tua Schaffer - tab sis qhov ua rau tuag tam sim ntawd tau poob dej.
Cov dab neeg sib txawv tshwm sim
Ib hnub tom qab, Bowman - tus poj niam hluas nyob ntawm Ed Liebzeit lub tsev - tig rau lawv.
Tub ceev xwm tau hnov txog qhov sib txawv ntawm qhov tshwm sim los ntawm Liebzeit, Thompson thiab Mischler. Mischler muab cov ntaub ntawv tseem ceeb rau cov neeg tshawb nrhiav thiab ua pov thawj tawm tsam Liebzeit thiab Thompson. Hauv kev sib pauv, Biskupic, tus kws lij choj, tau muab nws "siv kev tiv thaiv," txhais tau tias Mischler cov lus tim khawv tsis tuaj yeem siv tawm tsam nws hauv tsev hais plaub.

Liebzeit thiab Thompson raug pom tias ua txhaum thawj-degree txhob txwm tua neeg thiab zais ib lub cev tuag. Lawv raug txiav txim mus rau lub neej yam tsis muaj parole. Mischler - ib tug ntawm ob tug txiv neej uas tuav Schaffer lub taub hau underwater - thaum kawg thov tsis muaj kev sib tw rau qib thib ob txhob txwm tua neeg. Nws raug txim rau 20 xyoo thiab raug tso tawm xyoo 2009.
Cov lus qhia Wisconsin Watch tau txais yuav tsum ua nrog Bowman. Thaum lub sijhawm tshawb nrhiav, Bowman tau hais ntau nqe lus rau tub ceev xwm. Wisconsin Watch tsis tuaj yeem tau txais tag nrho lawv, tab sis hauv cov kev tshuaj xyuas, Bowman yeej tsis lees tias nws hnov Thompson thiab Liebzeit tham txog "tua" Schaffer. Hloov chaw, nws hais tias Liebzeit thiab Thompson tau tham txog "kev ntaus" Schaffer.
Ntxiv Liebzeit: "Thiab tom qab ntawd thaum nws los ua pov thawj ntawm kev sim, nws hais tias peb tham txog kev tua Alex."
Qhov ntawd yog qhov sib txawv loj heev raws li txoj cai. Bowman qhov kev sim ua pov thawj pom cov pov thawj ntawm kev xav tua - uas yog tus qauv rau kev ua pov thawj rau kev tua neeg. Nws cov lus ua ntej tsis tau.
Qhov sib txawv ntawm nws cov lus rau tub ceev xwm thiab cov lus pov thawj mus sib hais, Liebzeit hais tias, yog tias tsis yog txhob txwm tua neeg, uas ua rau lub neej raug txim, nws yuav raug foob nrog kev tua neeg tsis zoo, nrog rau kab lus luv luv thiab muaj caij nyoog rau kev tso cai - es tsis txhob tuag hauv tsev lojcuj.
Liebzeit tus kws lij choj hais plaub nug Bowman vim li cas nws tsis tau hais lo lus "tua" hauv nws thawj nqe lus rau tub ceev xwm. Nws tau muab ob peb lub laj thawj: Nws ntshai, thiab nws tsuas nco qab qee cov ntsiab lus tom qab.
Tab sis muaj qee yam uas pawg txiav txim tsis paub. Hauv 2019 - tshaj li ob xyoo caum tom qab nws ua tim khawv - Bowman kos npe ntawv pov thawj hais tias tub ceev xwm tau pab nws thaum tshawb nrhiav.
Tom qab muab ib nqe lus rau Kaukauna Tub Ceev Xwm, Bowman tau sau, cov tswv cuab ntawm lub tuam tsev tau txais nws chav tsev so, qhov chaw nws nyob li ob lub lis piam, tej zaum yuav them nyiaj rau kev nyab xeeb ntawm chav tsev tshiab thiab pab nws rov ua haujlwm tom qab poob haujlwm vim muaj kev koom tes. hauv kev tshawb nrhiav.
Liebzeit ntseeg tias muaj cov ntaub ntawv no tau paub thaum lub sijhawm sim, nws tus kws lij choj tuaj yeem muaj kev tshuaj xyuas zoo dua Bowman ntawm nws cov lus tsis sib haum.
Discovery txoj cai 'tseem' ua txhaum
Tab sis Liebzeit tus kws lij choj tiv thaiv tsis paub tias tub ceev xwm tau pab Bowman thaum lub sijhawm tshawb nrhiav, vim tias Biskupic tsis nthuav tawm cov ntaub ntawv, hais tias Kevin Musolf, uas sawv cev rau Liebzeit ntawm kev sim.
Musolf hais tias "Qhov ntawd yuav ua rau muaj qhov sib txawv loj vim tias nws yuav tawm tsam nws qhov kev ntseeg siab," Musolf hais.

Musolf hais tias, "Yog tias kuv paub qhov no rov qab los," Musolf hais tias, nws yuav tau sib cav rau pawg neeg txiav txim "uas yog tub ceev xwm hais rau nws, 'Saib, peb xav kom koj hais tias lawv hais tias lawv xav tua nws, puas yog?' Thiab yog tias tub ceev xwm tsis qhia nws kom hais li ntawd, nws yeej tau txais qhov kev xav vim tias lawv muab tag nrho cov khoom no rau nws. "
Musolf tau nug seb qhov kev txiav txim no puas yog ua txhaum txoj cai Brady, uas xav kom cov kws lij choj hloov cov pov thawj uas ua rau muaj kev tsis ntseeg txog tus neeg raug foob qhov txhaum ua ntej mus sib hais. Nws lub tswv yim: "Yog, kiag li."
Bowman tsis kam mus xam phaj tab sis xa ib nqe lus hais tias nws zaj lus tim khawv tsis hloov pauv thiab nws tau hais qhov tseeb raws li kev cog lus.
"Kev tua neeg tau ua rau ntau tshaj 25 xyoo ntawm kev xav, kev poob siab, kev nyuaj siab, kev ntxhov siab, kev ntshai, kev tsim txom, kev nyuaj siab, kev sab laj, kev ua tiav, kev ua tsis tiav, kua muag, Kev nyuaj siab tom qab, kev zam txim, thiab kev txaj muag," nws sau.
Bowman tau sau tias nws tau hnov Liebzeit thiab Thompson ua ntau cov lus hais txog kev ntaus thiab tua Schaffer. Tab sis nws tau sau, thaum tib neeg hais tias, "Kuv yuav tua nws," lawv tsis yog ib txwm txhais li ntawd. Yog li ntawd nws tsis ua qhov kev hem thawj tiag tiag thaum lub sijhawm.
Bowman hais tias Liebziet tau sim ob peb zaug kom nws tuaj nrog lawv mus rau Horseshoe Park, qhia nws tias nws tuaj yeem saib deb lossis kaw nws lub qhov muag thaum lawv tau tua tiag tiag. Nws hais tias Liebzeit thiab Thompson luag thiab tso dag thaum lawv rov qab los tsev. Nws sau tias, “Ib tug hais tias 'tus me f— yuav tsis tuag.' ”
Bowman hais tias nws hais qhov tseeb thaum nws ua pov thawj hauv tsev hais plaub. Thiab nws xav kom meej - nws tsis xav tias nws tau txais "kev nyiam" los ntawm tub ceev xwm.
Nws sau tias "Yog tias Jonathan, James, thiab Daniel tsis tua Alex, ces kuv yuav muaj chaw nyob nyab xeeb ntxiv," nws sau. "Xwb, lub tsev tau dhau los ua qhov chaw ua txhaum cai."
Hauv email nrog rau nws daim ntawv, Bowman tau hais ntxiv tias, "Jonathan tau ua txhaum ntawm kev tua neeg thiab tus kws lij choj hauv nroog thiab / lossis tub ceev xwm Kaukauna tsis ua dab tsi txhaum. Yog tias koj siv ib qho lossis tag nrho kuv cov lus, paub tias kuv pom zoo nrog qhov kev txiav txim siab uas pawg neeg txiav txim txiav txim siab. "
'Classic motive thiab bias pov thawj'
Cov kws tshawb fawb raug cai hu los ntawm Wisconsin Watch thiab WPR pom zoo Kaukauna tub ceev xwm tsis ua txhaum txoj cai los ntawm kev pab Bowman nrhiav chaw nyob nyab xeeb tom qab nws tig hauv Liebzeit thiab nws cov phooj ywg rau kev tua neeg. Tab sis thaum tub ceev xwm tsis ua dab tsi tsis yog, cov kws tshawb fawb kev cai lij choj kuj pom zoo - tus kws lij choj, Outagamie County District Tus Kws Lij Choj Vince Biskupic, tau ua.

Ib tug ntawm lawv yog Georgetown University tus kws lij choj Abbe Smith. Nws hu qhov tsis muaj kev tshaj tawm txog kev pab rau Bowman yog "kev npau taws."
Smith hais tias "Lawv yuav tsum nthuav tawm - lub sijhawm," Smith hais. "Koj tau txais ib tug tim khawv uas pom tau tias, raws li koj tus account, hloov nws cov lus tim khawv nyob rau hauv txoj kev thaum lub sij hawm thaum nws tau txais txiaj ntsig los ntawm tub ceev xwm - tus kws lij choj tiv thaiv tau txais kev tshuaj xyuas qhov ntawd."
Smith hais tias qhov kev tiv thaiv muaj cai paub tias tub ceev xwm tau them nyiaj rau lub tsev so thaum lub sijhawm tshawb nrhiav, pab nws them nyiaj rau kev nyab xeeb ntawm chav tsev tshiab thiab tham nrog nws tus tswv ntiav kom tau nws txoj haujlwm rov qab - thiab qhov tseeb tias tom qab Bowman tau txais kev pab no. , nws cov lus hloov.
Smith hu nws "classic motive thiab bias pov thawj."
Hauv 2017, Jonathan Liebzeit tau foob tsab ntawv thov rau qhov kev sim tshiab raws li, ntawm lwm yam, ntawm nws tus kws lij choj qhov tsis ua tiav los tshawb xyuas "kev txhawb nqa nyiaj txiag" Bowman tau txais. Cov lus tsa suab raug tsis lees paub. Liebzeit thov, tab sis tus thov tsis lees txais. Thiab Liebzeit cov kab lus ntawm lub neej uas tsis muaj peev xwm ntawm parole sawv.
Kev ncaj ncees - tab sis rau leej twg?
Jonathan Liebzeit tam sim no muaj hnub nyoog 44. Nws niam, Sarah, hais tias nws tau siv sijhawm 25 xyoo los qhia nws tus kheej. Nws tau txais painting thiab lauj kaub tais diav.
Tab sis lwm yam tuaj yeem tshwm sim thaum koj loj hlob hauv tsev loj cuj yam tsis muaj kev tawm mus. Liebzeit tau dhau los ua cov ntseeg ntawm Odinism - hom kev ntseeg pagan txuam nrog dawb supremacists. Tus txiv neej uas tua 77 tus neeg hauv Norway rov qab rau xyoo 2011 yog Odinist.

Liebzeit hais tias kev ntseeg "tsuas yog hais lus rau kuv tiag tiag thiab kuv tau raug coj mus rau, kuv twv, cov cai ntawm kev coj ua."
Lub National Gang Crime Research Center tau tshaj tawm rau xyoo 2004 tias Odinists yog ib feem ntawm "cov neeg ntxub ntxaug neeg dawb" ntau tshaj plaws hauv cov tsev loj cuj Asmeskas. Tab sis Liebzeit hais tias nws tsis yog neeg dawb huv. "Kuv tsis yog neeg phem," nws hais. "Kuv tsis ntxub leej twg."
Liebzeit hais ntxiv tias, “Puas yog tib neeg zoo lossis phem, txawm tias tsoomfwv Meskas lossis tsoomfwv lub xeev tau tsoo tib neeg txoj cai? Qhov ntawd puas tseem ceeb yog tias lawv yog cov neeg zoo lossis cov neeg phem? Txoj Cai Lij Choj thiab txhua yam, zoo li, nws tiv thaiv txhua tus, tsis hais koj ua dab tsi. Tsoom fwv yuav tsum ua raws li cov cai no. "
Smith pom zoo. Nws hais tias kev tiv thaiv hauv txoj cai lij choj yuav tsum tau sim ntawm cov teeb meem nyuaj, cov xwm txheej phem - zoo li Jonathan Liebzeit's.
"Nws tsis tuaj yeem yog rau peb cov menyuam thaum lawv raug ntes nyiag khoom hauv CVS," nws hais. "Nws tsis tuaj yeem yog cov xwm txheej nkaus xwb uas peb mob siab txog kev ncaj ncees. Peb yuav tsum sim peb tus kheej nrog cov xwm txheej phem tshaj plaws. "
"Thiab yog tias peb tsis ua nws nyob rau hauv cov ntaub ntawv no, zoo ces peb yeej tsis ua nws kiag li. Peb yuav tsum xav kom txhua tus muaj kev ruaj ntseg tias thaum ib tug neeg raug txim rau qhov kev ua txhaum loj heev, lawv raug txim raug thiab ncaj ncees. "
Muaj ib coda rau Liebzeit rooj plaub. Xyoo 2020, tus kws txiav txim plaub tau pom zoo rov qhib nws rooj plaub thiab rov xa nws rov qab. Qhov kev txiav txim siab tsis yog los ntawm ib qho teeb meem nrog Biskupic qhov kev foob tab sis yog qhov tseem ceeb tshiab raws li kev nce qib hauv neuroscience.
Tus kws txiav txim plaub tau hais tias nws paub tias nws yuav siv sijhawm ntev npaum li cas rau cov tub ntxhais hluas lub hlwb los txhim kho - tshwj xeeb tshaj yog tias lawv raug cuam tshuam los ntawm kev siv yeeb tshuaj zoo li Liebzeit's - nws yuav tau txiav txim rau nws txawv. Tus kws txiav txim plaub tau ua rau Liebzeit tsim nyog tau txais kev tso cai. Lub xeev yog thov rov hais dua qhov kev txiav txim.

Hauv ntu tom ntej ntawm Qhib thiab kaw, peb tshuaj xyuas qhov xwm txheej tua neeg raug foob los ntawm Biskupic uas tau muab cov ntaub ntawv "kev lees paub" tsis meej pem, cov ntshav liab pom ntawm tus neeg raug foob tsis muaj DNA hauv lawv - thiab tus neeg raug foob tus hluas nkauj raug foob txhaum cai rau ib yam uas tsis yog ib qho txhaum cai.
Txhawm rau mloog cov podcast cuam tshuam, mus rau Qhib thiab kaw (wpr.org/openandshut) lossis nyob qhov twg koj tau txais koj cov podcasts. Lub nonprofit Wisconsin Saib koom tes nrog WPR thiab lwm yam xov xwm tshaj tawm thiab University of Wisconsin-Madison School of Journalism thiab Mass Communication. Txhua yam haujlwm tsim, luam tawm, tshaj tawm lossis tshaj tawm los ntawm Wisconsin Watch tsis tas yuav cuam tshuam txog kev xav lossis kev xav ntawm UW-Madison lossis ib qho ntawm nws cov koom tes. Zaj dab neeg no yog kev sib koom tes ntawm Wisconsin Watch thiab WPR ua ib feem ntawm Xov Xwm Tshiab, ib lub koom haum ntawm rau lub xov xwm tshaj tawm xov xwm nyob rau sab qaum teb sab hnub tuaj Wisconsin.