Wisconsin Saib yog lub koom haum tsis muaj txiaj ntsig thiab tsis koom nrog xov xwm. Subscribe rau peb nawb tsab ntawv xov xwm kom tau txais peb cov dab neeg tshawb nrhiav thiab xov xwm hnub Friday sib sau ua ke.
Cov ntaub ntawv tawm ceev heev ntawm kev sib raug zoo hauv xov tooj uas nws nyuaj kom paub dab tsi los ntseeg.
Txawm tias cov tub txawg kuj tsis meej pem. Lewis Friedland, kws tshaj lij kev sau xov xwm hauv University of Wisconsin-Madison, nws muaj kev txawj ntse, tab sis tsis tuaj yeem khaws nrog ntau dhau ntawm cov ntawv sau, memes thiab miv cov duab - cia ib leeg txheeb xyuas yog tias nws yog txhua yam nyob hauv kev muaj tiag.
Nws tau hais tias "Kuv tsis tuaj yeem tshawb xyuas txhua yam uas hla kuv lub vijtsam," nws hais. “Kuv twb tsis tau ze. Yuav ua li cas hauv ntiaj teb tuaj yeem cia siab tias ib tus niam txiv ua haujlwm ob txoj haujlwm los ua qhov no? Yeej yuav tsis yooj yim nyob rau lub sij hawm thiab qhov chaw ntawm ib hnub, muab rau ib tug neeg ib txwm ua. ”
Raws li kev sib raug zoo platform xws li Facebook, Twitter thiab TikTok, thiab cov chaw tshaj xo ntiag tug xws li WhatsApp thiab Telegram, tau dhau los ua qhov chaw nruab nrab ntawm lub neej niaj hnub hauv Tebchaws Asmeskas, cov lus cuav tau dhau los thiab peb txoj kev ywj pheej tau qaug zog los ntawm qhov tsis muaj peev xwm pom zoo ntawm qhov tseeb.
Qhov tseeb, tus thawj coj ceev xwm saum toj kawg nkaus tau ceeb toom tias kev tshaj tawm tsis tseeb yog ib qho ntawm cov tswv yim saum toj kawg nkaus uas tau siv los ntawm cov neeg tawm tsam txawv teb chaws cuam tshuam kev xaiv nom tswv hauv 2020 xyoo, nrog rau sowing tsis ntseeg txog qhov tshwm sim.
Friedland tau hais tias, "Lub sijhawm muaj kev kub ntxhov tuaj yuav ua rau hnyav dhau." "Kuv feem ntau yog ib tus neeg uas saib rau txoj hauv kev daws teeb meem zoo dua li tham txog lub ntuj poob rau hauv, tab sis peb tab tom pib mus txog rau lub zej zog qhov twg, tsawg kawg los ntawm kev xav pom ntawm kev paub thiab qhov tseeb - thiab kev sib ntseeg siab uas los ntawm cov khoom ntawd - lub ntuj tau pib poob los. ”
Txawm hais tias txhua tus neeg koom ua ib feem hauv kev ua kom tsis muaj tseeb tsis tseeb los ntawm online, nws tsis yog rau txhua tus neeg los ntxuav hauv is taws nem. Social platforms yuav txuas ntxiv nce cov lus kev xav. Cov kev ua kom tsis zoo yuav ua rau cov ntsiab lus lom. Ib yam uas tib neeg tuaj yeem ua yog pab tsev neeg thiab cov phooj ywg yog ua kom raws li qhov tseeb.
Nws tsis yog qhov txawv uas muaj ib tus phooj ywg, niam txiv lossis tus sawv cev raug xaiv los koom ib tsab xov xwm thawb lub 'Pizzagate 'kev koom tes Hauv Facebook, lossis mus hauv Twitter diatribe txog kev yuav ua li cas COVID-19 kev tiv tauj cov neeg nyiag khoom tau ua nyas rau lawv. (Lawv tsis yog.)
Txawm hais tias cov neeg siv khoom xov xwm paub cov ntaub ntawv tsis yog vim tias lawv tau txais lawv cov ntaub ntawv los ntawm cov khoom siv raug cai, paub cov neeg hlub tau poob rau kev tshaj tawm lossis hyper-partisan cov ntsiab lus tuaj yeem ua rau muaj kev ntxhov siab ntau.
Cov pej xeem yuav tsum hais lus, txawm tias nws yuav tsis yooj yim, hais tias Leticia Bode, tus kws tshawb fawb ntawm Georgetown University uas kawm txog cov kev hloov kho ntawm kev sib raug zoo los ntawm kev sib raug zoo.
"Nws yog qhov tseem ceeb hu tawm cov ntaub ntawv tsis tseeb uas koj pom hauv social media vim nws muab cov lus piav qhia," “Yog tias koj xav txog ib tus neeg uas lawv ib txwm hla kev los ntawm lawv cov kev tshaj xov xwm social media, lawv tsis paub tias lawv pom dab tsi yog cov xov xwm tsis tseeb. Yog tias lawv pom tam sim ntawd cov lus hais tias nws tsis muaj tseeb, uas tuaj yeem tiv thaiv lawv los ntawm kev ntseeg nws nyob hauv thawj qhov chaw…
Nws tau hais tias "Txoj kev tshawb nrhiav hais tias koj yuav tsum hu lawv tawm hauv zej tsoom, vim tias lwm tus neeg yuav xav tias cov ntaub ntawv tsis tseeb muaj tseeb, thiab koj muaj lub sijhawm los qhia rau txhua tus neeg tias nws tsis yog."
Cov ntsiab lus cuam tshuam los ntawm Txoj Haujlwm Kev Ncaj Ncees Kev Ncaj Ncees thiab Thawj Daim Qauv:
Xov Xwm Cov Neeg Siv Khoom Siv
Lub luag haujlwm tshaj tawm cov cuab yeej
Sau npe rau SMS kev xaiv tsa hloov tshiab los ntawm First Draft
Kev kho mob ua tau zoo dua thaum muab los ntawm cov phooj ywg sib ze thiab tsev neeg, tsis yog tus neeg tsis paub, Bode hais. Tab sis nws yog qhov xwm txheej tsis muaj tseeb: Cov neeg tsis nyiam raug hu tawm hauv zej zog.
"Nws yuav ua rau lawv tsis xis nyob. Nws yuav ua rau lawv tiv thaiv, thiab raws li qhov koj txhawj txog kev txuas ntxiv ntawm kev sib raug zoo, nws yuav yog ib qho txaus ntshai ua," nws hais. "Kuv xav tias koj yuav tsum tsuj kom zoo zoo rau hauv qhov ntawd."
Tab sis tib neeg tuaj yeem ua qhov sib txawv rau cov nyob hauv lawv lub voj voog - txawm tias cov neeg los ntawm tsev kawm theem siab uas lawv cov npe yuav raug tsis nco qab yog tias tsis yog rau Facebook.
Ntawm no yog yuav ua li cas rau qhov tseeb-xyuas cov tib neeg tsis muaj cov txuas hniav:
Cov neeg feem coob tsis kis cov lus cuav. Ua neeg cwm pwm thaum muab qhov kev txhim kho - tshwj xeeb tshaj yog yog hais rau tus hlub.
"Tib neeg yuav tsum tham nrog lawv cov phooj ywg thiab tsev neeg," Shaydanay Urbani, kws sau ntawv thiab kws tshawb fawb nrog Thawj Draft. "Yog tias koj tus txiv ntxawm tau qhia qee yam hauv tsev neeg sib tham uas koj xav tias muaj teeb meem lossis tawm ntawm cov ntsiab lus, koj yuav tsum hais qee yam. Ntau cov ntaub ntawv tsis raug nthuav tawm ntawm cov neeg muaj txiaj ntsig zoo uas tsuas yog sim pab. Yog tias koj tuaj yeem ntsib cov neeg no ntawm tus kheej theem, hauv kev sib koom siab ntawm kev muaj cov ntaub ntawv zoo dua, qhov ntawd mus deb heev.
Nws hais tias "Tsis txhob liam tus neeg," nws hais ntxiv. “Teeb yam uas tsis cuam tshuam rau lawv qhov kev pom lub ntiaj teb, thiab muab cov laj thawj vim li cas lawv thiaj tuaj yeem tsis raug. Hloov chaw hais tias 'Koj ruam dhau vim ntseeg tias qhov tshuaj tiv thaiv no tsis ua haujlwm,' koj tuaj yeem hais qee yam xws li 'Kuv muaj kev txhawj xeeb tias pawg neeg no tabtom dag ntxias tib neeg txog kev txhaj tshuaj vim tias lawv tau khwv nyiaj los ntawm kev muag tshuaj ntxiv. ' ”
Joy Mayer, tus thawj coj ntawm Trusting News, uas tsis yog paj ntaub uas pab cov neeg sau xov xwm tau txais xov xwm kev ntseeg siab, qhia kom cov lus sib tham tsom mus rau cov ntaub ntawv uas tau sib tham thiab zam kom tsis txhob muaj kev sib cav sib ceg.
Mayer hais tias "Siv cov lus nruab nrab tsis hais lub sij hawm ua tau, thiab tsis teb nrog txoj kev xav nrog kev xav, tuaj yeem yaum," Mayer hais. “Tshem tawm txoj kev xav thiab hais lub suab, 'Nws zoo li koj hais dab tsi lossis qhov koj tau hnov yog X. Qhov ntawd cuam tshuam rau qee yam uas kuv tau hnov. Peb puas tuaj yeem saib ua ke ntawd? ' ”
Nyuaj rau ib tug neeg qhov kev ntseeg tuaj yeem tsis yooj yim; cov kws tshaj lij hais kom ua nws muaj txiaj ntsig, khaws cia hauv lub siab: Lub hom phiaj hauv kev tshaj tawm qhov tseeb-tshawb xyuas yog dab tsi? Puas yog nws yuav hloov pauv lwm tus lub siab, lossis tsuas yog txhawb kom muaj kev chaos?
Tau txais cov lus tseeb ncaj qha ua ntej kho leej twg.
Yog tias ib tug phooj ywg faib ib yam dab tsi uas yuav tsis muaj tseeb hauv kev sib raug zoo, thawj lub tswv yim yuav tsum dhia ntawm qhov ncaj ncees.
Tab sis cov lus qhia zoo tshaj plaws yog ua ntej kom paub tseeb tias cov ntaub ntawv yog qhov tseeb, tsis yog, hais tias Nora Benavidez, tus Thawj Txoj Cai Hloov Kho thiab pov npav txoj cai nrog PEN America uas tau sau ntawv ntsis ntawv rau kev kho cov phooj ywg thiab tsev neeg.
“Qhov ib, ua ntej koj tseem xav txog kev tawm tswv yim, sim xyuas kom paub tseeb tias cov ntsiab lus koj tus phooj ywg tshaj tawm tsis muaj tseeb. Tej zaum nws yuav tsis tau, ”nws hais. "Ua ntej koj nkag mus rau hauv qee qhov rov qab los-uas tawm mus lossis nce siab, koj xav kom paub meej tias cov ntsiab lus tsis yog qhia qhov tseeb."
Ua neeg thoob tsib.
Txawm hais tias yuav muab qhov kev txhim kho nrog kev tshaj tawm rau pej xeem lossis cov lus hauv ib tus kheej yog qhov tsim nyog yuav tau ua tib zoo xav. Tsis muaj leej twg nyiam hnov duped, thiab tus hu-tawm tuaj yeem hu tus cwj pwm kev tiv thaiv, lossis kev sib cav uas tuaj yeem nthuav dav kev koom tes nrog tus ncej. Tsis hais txog, tsis muaj leej twg nyiam kom txaj muag.
Benavidez tau hais tias "Feem ntau, yog tias qee yam yog cov tshiab thiab tshiab, thiab koj tuaj yeem lees tias nws yog kev dag lossis tsis tseeb, nws zoo dua yog xa cov lus tshaj tawm lwm tus,"
Tom qab ntawv rov hais dua, nws muaj nuj nqis hauv kev muab cov lus kho uas lwm tus tuaj yeem pom. Siv kev txiav txim siab.
Xo lus tus kheej.
Muaj kev lees paub tias txhua tus muaj kev cuam tshuam rau cov kev qhia tsis tseeb yuav pab tau. Piav txog zaj dab neeg ntawm raug dag los ntawm cov duab kis lossis xov xwm tsim xov xwm yuav ua rau cov lus ntuas zoo dua.
Taw tes rau cov chaw paub.
Txawm hais tias nws yog ib tus neeg ua haujlwm rau kev noj qab haus huv, ib lub tsev xws li American Medical Association, lossis ib lub vev xaib tshawb xyuas qhov tseeb Snopes.com, kev sib txuas rau cov kws tshaj lij cov tswv yim yog lub tswv yim zoo.
Qhov tseeb, feem ntau ntawm cov pej xeem tsis tso siab rau tsoomfwv thiab cov koomhaum xov xwm ntev tau txiav txim siab rau qhov chaw tsis muaj kev ncaj ncees, thiab tsis muaj kev pom zoo thoob ntiaj teb uas cov kws tshaj lij yuav tsum tau mloog.
"Qhov ntawd yog qhov tseeb zuj zus ntxiv rau qee yam uas nyob rau yav dhau los tau muaj kev pom zoo-kev tsav tsheb thiab nonpolitical," Bode hais. "Qhov ntawd nyuaj heev, thiab yog ib yam uas tib neeg yuav tsum xav txog thaum lawv mus cuag phooj ywg thiab tsev neeg: 'Dab tsi yog qhov uas tus neeg no yuav raug ntxias los?' Tej zaum qhov ntawd yog qee yam koj yuav tsum txiav txim siab rau koj tus kheej vim tias tsis muaj ob peb lub koom haum uas txhua tus lees txais yog cov peev txheej, txij ntawm no. "
Hais qhov tseeb, thiab hais dua.
Tsis txhob lees qhov tsis tseeb. Kev rov ua dua yog qhov tseem ceeb rau kev yaum, yog li pib thiab ua tiav qhov kev txhim kho nrog qhov tseeb. Thiab yog tias lwm tus neeg twb tau muab txoj kev kho kom raug, ua ntej thiab muab ib qho, ib yam nkaus.
"Uas tau lees paub ntau dua kev txhim kho, qhov tseem ceeb xws li tso lwm lub cim ntawm sab ntawm 'qhov no yog lawm, ua tsis yog lawm,'" Bode hais.
Nws yog ib qho tseem ceeb uas "tsim ib qhov qauv uas peb xav txog qhov tseeb," nws hais, txawm tias qhov kev kho tsis ncaj ncees ua rau daim ntawv loj loj.
Muab cov ntsiab lus teb.
Ntau dua li tsuas qhia rau qee tus neeg uas lawv ua tsis ncaj ncees lawm, piav qhia vim li cas qee yam tsis raug. Muab tag nrho cov lus piav qhia tshiab nrog rau kev piav qhia ntau li ntau tau.
Pom qhov txawv ntawm lub tswv yim tsis tseeb.
Tshab hais tias tib neeg muaj cai rau lawv cov kev xav, tab sis qhov tseeb tseem muaj. Yog tias qee leej muaj kev sib cav tias, hais tias, kev kaw lub pob txha caj qaum yog qhov tsis tsim nyog, qhov kev sib tham yuav tsum nyob hauv qhov tseeb tiag.
Bode hais tias, "Yog tias koj xav hais tias tus kabmob coronavirus yog lub tswv yim tsis zoo, nws yog qhov zoo - koj tuaj yeem muaj qhov kev xav ntawd," “Tab sis koj tsis tuaj yeem hais tias CDC hloov nws tus lej thiab tsuas yog 6% ntawm kev ntaus nqi tus kab mob coronavirus yog kev tuag ua tus mob coronavirus tiag. Koj tsis tau txiav txim siab qhov ntawd yog qhov tseeb thaum twg tsis muaj tseeb. "
Paub thaum twg nws thiaj ploj.
Qee tus neeg tshaj dhau txoj kev ntseeg siab, yog li tsis txhob sib txig nrog lub suab luag.
"Hauv peb txoj kev tshawb fawb, peb pom tias cov neeg uas muaj peev xwm siab rau kev tsim kho - cov tib neeg uas muaj kev ntseeg siab rau kev koom ua ke - tsis muaj teeb meem dab tsi uas koj qhia lawv, lawv yuav tsis raug kho," Bode hais.
Yog hais tias ib tug neeg yog tiag tiag khawb nyob rau hauv lawv cov luj taws, los yog kev sib tham yog escalating los ntawm kev tsim kho mus rau kev sib txuas, nrhiav qhov muag heev los tawm ntawm kev sib tham.
Benavidez tau hais tias "Koj paub qhov ntawd - peb txhua tus tau pom nws tshwm sim - qhov uas ib tus neeg yuav tsis pom tias yog vim li cas lossis cia li tsis lees paub txog qee yam," “Yeej tsim nyog rau koj lub sijhawm thiab lub zog koom nrog ib tus neeg uas yuav tsis nrog koj mus? Nyob rau ntawm qhov chaw ntawd, koj yuav tsum muaj qhov tawm mus zoo li, 'Nov yog cov peev txheej uas kuv siv. Hmoov zoo. ' ”
Raws li tus kws tshaj xov xwm xov xwm nrog kev qhia tshwj xeeb ntawm yuav ua li cas taug qab cov ntsiab lus tsis raug thiab cov ntawv qhia tsis tseeb, Howard Hardee lees paub tias txawm nws tsis tu ncua los ntawm qhov nws pom hauv lub vev xaib. Thaum Lub Ob Hlis, Hardee tau pib ib lub zos social media-saib qhov project nrog First Draft, yog ib lub koom haum thoob ntiaj teb uas pab cov neeg sau xov xwm txheeb xyuas thiab tshaj tawm ntawm kev tsis tseeb. Nrog rau cov pab cuam sawv cev rau Colorado, Florida, Michigan, Ohio thiab Wisconsin, Thawj Daim Ntawv Tsom Fwm tsom rau qhov muab cov kev pabcuam tsis yog no nyob hauv cov xeev viav vias uas muaj ob peb txhiab tus neeg xaiv tsa tuaj yeem ua qhov sib txawv hauv lub xyoo xaiv tseem ceeb no.
Nrog nyiaj txiag los ntawm Craig Newmark Philanthropies thiab thim nyiaj los ntawm Wisconsin Lub Chaw Saib Xyuas Xov Xwm thiab cov Chaw rau Xov Xwm Kev Ncaj Ncees hauv University of Wisconsin-Madison, Hardee tau pab tsim qhov Txoj Haujlwm Xaiv Kev Ncaj Ncees, kev siv zog uas suav nrog kev tsim tawm cov khoom siv pab yuav tiv thaiv kev mob siab los mus pov npav cov neeg pov npav ntawm lawv lub zog hauv Wisconsin. Zaj dab neeg no yog muab los ntawm cov cuab yeej rau cov neeg siv khoom xov xwm.
Howard Hardee yog ib tus neeg sau xov xwm Madison uas tsim cov ntaub ntawv tsis raug rau cov neeg siv khoom tau txais nyiaj los ntawm Craig Newmark Philanthropies. Nws yog ib tug khub ntawm First Draft, ib lub koom haum uas cob qhia cov neeg sau xov xwm kom ntes thiab tshaj tawm txog cov ntaub ntawv tsis tseeb. Wisconsin Saib (ntawm wisconsinwatch.org) koom tes nrog Wisconsin Public Radio, PBS Wisconsin, lwm cov xov xwm tshaj tawm thiab Tsev Kawm Ntawv University of Wisconsin-Madison Kev Sau Ntawv thiab Kev Sib Txuas Lus. Txhua yam haujlwm tau tsim, tshaj tawm, tshaj tawm lossis tshaj tawm los ntawm Wisconsin Watch tsis tas yuav cuam tshuam cov kev xav lossis kev xav ntawm UW-Madison lossis ib qho ntawm cov koom tes.
Rov luam tawm tsab xov xwm no
Cov haujlwm no yog ntawv tso cai los ntawm a Cov Tswv Yim Muaj Peev Xwm Muaj Tshab-NoDeriv Txiaj Ntsig 4.0 International Daim Ntawv Tso Cai.
- Yuav tsum muab credit, hauv hom ntawv no: “Los ntawm Dee J. Hall, Wisconsin Watch”
- Yog tias luam tawm online, koj yuav tsum suav nrog cov ntawv txuas thiab txuas rau ntawm wisconsinwatch.org
- Yog tias koj qhia zaj dab neeg hauv social media, thov hu rau @wisconsinwatch (Twitter, Facebook thiab Instagram)
- Tsis txhob muag zaj dab neeg - nws yuav tsis raug muag raws li ib qho khoom lag luam.
- Tsis txhob muag tshaj tawm tawm tsam zaj dab neeg. Tab sis koj tuaj yeem luam tawm nws nrog kev tshaj tawm ua ntej muag.
- Koj lub vev xaib yuav tsum suav nrog txoj hauv kev tseem ceeb los tiv tauj koj.
- Cov ntsiab lus ntxiv uas tau ntim nrog peb zaj dab neeg yuav tsum tau sau npe.
- Cov neeg siv tuaj yeem rov luam tawm peb cov duab, duab kos duab, duab thiab ntau yam ntsiab lus tsuas yog nrog cov dab neeg uas lawv tau tshwm sim thawj zaug. Koj yuav tsis cais cov ntsiab lus multimedia rau kev siv ib leeg.
- Yog tias peb xa koj daim ntawv thov hloov lossis tshem tawm Wisconsin Watch cov ntsiab lus ntawm koj lub xaib, koj yuav tsum pom zoo ua tam sim ntawd.
Yog xav paub ntxiv txog kev tshaj tawm cov cai, thov hu rau Andy Hall, tus thawj coj ua haujlwm, ntawm ahall@wisconsinwatch.org