
Qee tus neeg raug kaw, cov neeg ua haujlwm thiab cov neeg tuaj saib ntawm ob lub tsev loj cuj Wisconsin hais tias cov dej tsis muaj kev nyab xeeb rau kev siv vim muaj txhuas thiab tooj liab paug.
Ntawm Fox Lake Correctional Institution, 55 mais qaum teb sab hnub tuaj ntawm Madison, txog kaum kaum tus neeg raug kaw tau hais rau Wisconsin Center for Investigative Journalism tias cov dej hauv tsev loj cuj 56 xyoo yog ib txwm daj lossis xim av nrog cov xuab zeb tsaus thiab tsw tsw qab.
Ntawm Waupun Correctional Institution, 70 mais qaum teb sab hnub poob ntawm Milwaukee, ib tus tub ceev xwm ntev tau hais tias nws thiab lwm tus neeg ua haujlwm tsis paub txog cov hlau lead hauv cov dej hauv tsev loj cuj xyoo 2014, txawm hais tias cov tub ceev xwm hais kom muaj kev ceeb toom raug cai nyob rau xyoo ntawd thaum lub chaw ua txhaum cai ntawm tsoomfwv cov thawj coj. txoj cai.

Tus kws lij choj raug kaw Peg Swan tau hais rau Lub Tsev Haujlwm nws tau hnov los ntawm Waupun cov neeg nyob hauv ib xyoos txog cov hlau lead hauv dej ntawm 150-xyoo-laus tsev lojcuj.
Fox Lake tau ua haujlwm kom ua tau raws li lub sijhawm xyoo 2014 kev tso cai los ntawm lub xeev Department of Natural Resources kom txo qis cov hlau lead thiab tooj liab hauv nws cov dej, uas tau kuaj pom nyob rau hauv thiab tawm rau tsawg kawg yog xya xyoo.
Lead thiab tooj liab paug yog tshwm sim los ntawm corrosion los ntawm cov kav dej laus.
Cov neeg hais xov xwm rau Lub Tsev Haujlwm Saib Xyuas Kev Kho Mob hauv xeev tau hais tias lub chaw haujlwm tau ua haujlwm ntau lub tswv yim, suav nrog kaw ib lub qhov dej thiab kho peb lwm tus ntawm Fox Lake. Fox Lake yuav pib kho dej sai sai los tiv thaiv corrosion thiab saib xyuas cov hlau tsis tu ncua, hais tias Jeff Grothman, tus thawj coj ntawm DOC txoj cai lij choj.
Ntawm Waupun, kev kho dej kuj tseem siv. Kev sim ua raws cai ntawm Fox Lake Correctional tau teem sijhawm pib lub hlis no.
Fox Lake kuj tseem muaj ntau ntau ntawm manganese uas tshwm sim hauv ib txwm muaj, cov hlau uas tsis suav tias yog qhov txaus ntshai rau cov neeg laus tshwj tsis yog cov koob tshuaj siab, tab sis nws tuaj yeem hloov dej xim av thiab muab rau nws. saj thiab tsw phem.
Cov thawj coj hais tias ob lub tsev kaw neeg dej tam sim no ua tau raws li tsoomfwv cov qauv dej haus. Lawv hais tias lub tsev loj cuj tsis tau muab cov neeg ua haujlwm lossis cov neeg raug kaw nrog lwm qhov dej, txawm hais tias cov neeg raug kaw raug tso cai yuav cov dej ntim thiab cov neeg ua haujlwm tuaj yeem nqa tuaj.
"Lub Fox Lake Correctional Institutions dej yog ua raws txhua lub xeev thiab tsoomfwv cov cai ntawm Txoj Cai Dej Haus Dej Nyab Xeeb kom muaj dej nyab xeeb rau cov neeg ua haujlwm, cov neeg raug kaw thiab cov qhua siv rau haus, ua noj thiab da dej," Grothman tau hais.

Lub Center tseem tab tom ua Yog Poob Ntawm Cov Kais Dej kev tshawb nrhiav txog kev pheej hmoo ntsib Wisconsin cov dej haus tau tshaj tawm, txawm li cas los xij, cov qauv no tsis tiv thaiv pej xeem kev noj qab haus huv thaum twg txhuas los yog tooj liab muaj nyob rau hauv ib tug dej system.
Piv txwv li, Miguel Del Toral, tus thawj coj ntawm US Environmental Protection Agency, pom tias muaj cov hmoov lead hauv dej. tuaj yeem sib txawv txawm nyob rau hauv cov qauv coj los ntawm tib qhov chaw nyob rau tib hnub. Del Toral txoj kev tshawb fawb xaus lus tias tseem fwv teb chaws uas twb muaj lawm Lead thiab Copper Rule, ib feem ntawm Txoj Cai Dej Haus Dej Nyab Xeeb, "txoj cai tsis muaj cov hlau lead siab thiab muaj peev xwm raug tib neeg."
Abigail Cantor, tus kws tshaj lij tshuaj lom neeg Madison uas pab cov dej siv dej ua raws li Txoj Cai Lead thiab Copper, hais tias kev ua raws cai tsis tau txhais hais tias cov dej los ntawm txhua tus kais dej nyab xeeb. Txoj cai EPA yog tsim los txheeb xyuas cov teeb meem thoob plaws hauv lub cev, tsis yog cov hotspots tshwj xeeb.
Qib ntawm txhuas thiab tooj liab "yeej hloov hauv txhua lub tsev vim tias txhua lub tsev muaj nws tus kheej cov kav dej thiab kev siv dej," said Cantor, uas ua haujlwm nrog cov neeg ua haujlwm kho kom daws tau cov teeb meem txhuas thiab tooj liab ntawm Fox Lake. "Txhua lub tsev hauv ib lub nroog tsis tuaj yeem coj mus kuaj, yog li EPA pom tias tsis muaj txoj hauv kev los tsim kev tswj hwm kev noj qab haus huv."
Dej teeb meem ntawm Fox Lake
Txij li xyoo 2008, 18 cov qauv dej ntawm Fox Lake tau tshaj qhov siab tshaj plaws ntawm cov pa paug ntawm 1.3 milligrams ib liter rau tooj liab, thiab rau qhov kev kuaj tau tshaj li cov kab mob siab tshaj plaws ntawm 15 feem ntawm ib billion (ppb) rau txhuas, raws li DNR database.
Txawm hais tias lawv hais tias tam sim no cov dej muaj kev nyab xeeb, Fox Lake cov thawj coj tau hais rau cov neeg raug kaw, cov neeg ua haujlwm thiab cov neeg tuaj saib txog cov hlau lead thiab tooj liab siab thiab qhia kom lawv khiav dej rau 15 mus rau 30 vib nas this ua ntej siv rau haus lossis ua noj, lossis thaum lub faucet. tau tsis siv rau ntau tshaj rau teev. (State DNR pom zoo khiav dej rau ob mus rau peb feeb raws li cov xwm txheej no.)

Ob peb tus neeg nyob hauv lub pas dej Fox thiab tus txij nkawm ntawm tus neeg raug kaw tau hais tias cov dej tseem daj lossis xim av txawm tias tom qab dej ntws mus ntev. Qee tus neeg raug kaw tau thov kom tsis txhob muaj npe vim ntshai kev ua pauj.
Beverly Walker, nws tus txiv, Baron, tab tom ua haujlwm ntawm Fox Lake, hais rau Madison kev sib sau ua ke los ntawm pab pawg neeg txhawb kev ntseeg Wisdom thaum Lub Ob Hlis tias nws tau hnov "cov dab neeg txaus ntshai" los ntawm cov neeg raug kaw txog dej.
Walker, ntawm Milwaukee tau hais tias "Tsis ntev los no kuv tau txais xov xwm los ntawm kuv tus txiv tias dej qias neeg heev, lawv tsis tuaj yeem ntxuav tais diav yog li lawv tau muab daim phiaj rau cov neeg raug kaw noj lawv cov zaub mov," said Walker, ntawm Milwaukee.
Ib ntawm 13 tus neeg raug kaw uas tau sau ntawv mus rau Lub Chaw hais txog cov teeb meem dej tau hais tias nws yuav cov xwm txheej ntawm 24 16-ounce fwj dej rau $ 7.60 los ntawm tsev loj cuj tsev noj mov - tsuas yog lwm qhov dej. Cov dej zoo sib xws tuaj yeem yuav tau kwv yees li ib nrab ntawm tus nqi ntawm Woodman's Markets. Tus neeg raug kaw, uas thov kom tsis txhob muaj npe vim ntshai kev ua pauj, hais tias cov neeg raug kaw raug txwv kom yuav ib rooj plaub "tus nqi tshaj" txhua ob lub lis piam.
Cov neeg raug kaw uas tsis muaj peev xwm them taus dej hauv lub raj mis, Walker hais rau pab pawg, "yuav ua rau lub khob ntim thiab nws yuav qias neeg, dingy thiab cov hlau uas ntab hauv dej. Tam sim no qhov no yog tom qab lawv tau cia cov dej ntws mus txog ib teev ... thiab tom qab ntawd lawv cia nws zaum kom txog thaum cov khoom poob mus rau hauv qab. "
DOC tus cev lus Joy Staab tau hais tias nws tsis tuaj yeem lees paub zaj dab neeg txog daim phiaj ntawv. Ib tus kws tshaj lij DNR, George Althoff, tsis tuaj yeem txheeb xyuas cov av qeeg tab sis hais tias txawm li cas los xij nws yuav tshwm sim hauv kev sim dej.
Cov neeg raug txim raug foob raug mob

Tus neeg raug kaw Ryan Rozak hais tias dej ntawm Fox Lake Correctional ua rau nws mob. Nws yog foob cov neeg ua haujlwm kho hauv tsoomfwv lub tsev hais plaub, thov tias lawv tau ua txhaum Txoj Cai Xyaum Hloov Kho Txoj Cai txwv tsis pub ua phem thiab tsis raug rau txim. Rozak liam cov dej haus hauv tsev loj cuj rau kev mob raws plab thiab lwm yam teeb meem kev noj qab haus huv. Dej, nws hais tias, "mess kuv lub cev, pob txha, lub siab."
Rozak tsis ntev los no tau txais ob tus kws lij choj raug xaiv tsa los sawv cev rau nws hauv nws qhov kev foob xyoo 2015 tau foob hauv Tsev Hais Plaub Hauv Nroog Madison, nrog Tus Kws Txiav Txim James D. Peterson tau sau tseg tias rooj plaub tau nthuav tawm "cov teeb meem kev noj qab haus huv nyuaj rau pej xeem."
"Peb raug kho zoo li tsiaj txhu thiab raug yuam kom nyob hauv qhov mob," Rozak tau hais hauv daim ntawv sau kho tsis txaus siab.
Cov tooj liab ntau hauv dej tau txuas nyob rau hauv cov neeg laus kom xeev siab, mob plab, raws plab thiab ntuav. Kev raug mob siab heev tuaj yeem ua rau lub raum thiab lub siab puas.
"Cov xwm txheej ntawm kev kaw" cov lus thov xws li Rozak yog raws li kev xav tias "lub xeev, thaum nws tso cov neeg nyob hauv tsev loj cuj, tso lawv rau hauv cov xwm txheej txaus ntshai thaum ua rau lawv tsis muaj peev xwm muab kev saib xyuas thiab kev tiv thaiv lawv tus kheej," Georgetown University tus kws saib xyuas kev cai lij choj Sharon Dolovich sau nyob rau hauv 2009 New York University Law Review tsab xov xwm.
Lwm tus neeg raug kaw hauv Fox Lake hais rau Lub Chaw hauv tsab ntawv tias nws txhawj xeeb txog kev siv lub tsev loj cuj cov dej ua noj. Cov dej cua sov tuaj yeem mloog zoo rau phom sij ntawm txhuas, uas nyob rau hauv cov neeg laus tuaj yeem suav nrog txo qis kev tiv thaiv, raum tsis ua haujlwm, gout, ntshav siab thiab paj hlwb puas.
"Ntau zaus peb yuav tsum cia tag nrho cov kais dej ua haujlwm tau ntau teev sim tshem cov dej los ntawm xim av kom meej," raws li tus neeg raug kaw, uas tau hais tias nws ua haujlwm hauv Fox Lake lub chav ua noj. "Kuv txhawj xeeb txog cov nplej zom thiab mov uas peb ua noj, vim qhov no yuav tsum tau siav hauv peb cov dej qias neeg."
Lwm cov neeg raug kaw hauv Fox Lake tau tshaj tawm cov pob khaus tawv nqaij, uas lawv liam rau cov dej hauv tsev loj cuj. Cov neeg nyob hauv Flint, Michigan, thiab qhia tawm daim tawv nqaij Tom qab ntawd lub nroog tau hloov mus rau qhov dej corrosive heev uas xa cov hlau lead los ntawm cov kav dej thiab cov khoom siv rau cov neeg nyob hauv cov dej haus.
Txawm li cas los xij, cov pob khaus no tsis tau raug tshawb fawb los ntawm kev nce qib txhuas. Nws tsis paub tias cov pob liab liab qhia los ntawm Fox Lake cov neeg raug kaw, suav nrog Joseph S. Cook, zoo ib yam li cov neeg nyob hauv Flint cuam tshuam.
Hauv tsab ntawv xa mus rau Lub Chaw, Cook tau sau tias cov dej " ntxhib rau ntawm daim tawv nqaij, ua rau pob tom qab da dej."
Lead, tooj liab hauv dej ntawm Waupun
Cov qauv dej haus los ntawm Waupun Correctional tau dhau los ntawm tsoomfwv tus qauv 10 zaug rau cov hmoov txhuas thiab plaub zaug rau tooj liab txij li xyoo 2008, raws li DNR cov dej haus zoo database.
Cov khoom siv hluav taws xob - suav nrog Fox Lake thiab Waupun hauv tsev loj cuj, uas ua haujlwm rau lawv tus kheej lub tshuab dej - tuaj yeem muaj txog li 10 feem pua ntawm cov qauv dej ntsuas siab tshaj qib siab yam tsis tau ua txhaum tsoomfwv txoj cai thiab tooj liab.

Althoff tau hais tias "feem ntau" ntawm 140 tus qauv dej coj los siv txij li xyoo 2008 ntawm Waupun tau sim qis dua tsoomfwv cov kev txwv. Nws tau hais tias lub tsev loj cuj tau nce txog 10 feem pua hauv xyoo 2014, nws hais.
Xyoo ntawd, Waupun yuav tsum tau ceeb toom rau cov neeg siv dej ntawm cov hlau lead siab, thiab DOC muab ib daim ntawv ceeb toom uas nws tau hais tias tau muab tso rau hauv tsev loj cuj rau cov neeg raug kaw thiab xa email rau cov neeg ua haujlwm thaum lub Kaum Ib Hlis 2014. Lub tsev loj cuj ntxiv phosphate rau cov dej kom tiv thaiv corrosion.
Brian Cunningham, uas tau ua haujlwm ua tus kws kho mob hauv Waupun rau 22 xyoo, tau hais tias nws tsis muaj kev nco qab txog kev ceeb toom ntawm cov hlau lead ntau dhau rau xyoo 2014. Cunningham tau hais tias nws ib txwm tsis ntseeg cov dej hauv tsev loj cuj, qhib thaum nruab nrab-1800s, yog li nws coj nws tus kheej. Lub tsev loj cuj txwv cov neeg ua haujlwm tuaj yeem nqa mus rau ob lub raj mis tsis pub ntau dua 16 ooj txhua, nws hais.
Thaum lub Cuaj Hlis, qhov kev xav tau siab dua tau pom dua ntawm Waupun, suav nrog ib tus qauv uas tau sau npe ntawm 120 ppb - yim npaug ntawm tsoomfwv txwv. Txawm hais tias tus nqi siab, Althoff hais tias lub tsev loj cuj tseem ua raws li Txoj Cai Lead thiab Copper Rule.
Cunningham, tus thawj tswj hwm ntawm Wisconsin Association for Correctional Law Enforcement, tau hais tias lub tsev loj cuj tsis tau ceeb toom rau cov neeg ua haujlwm ntawm cov neeg ua haujlwm siab rau lub caij nplooj zeeg dhau los.
Tab sis, "Kev tswj hwm tsis muaj dab tsi ntxiv nrog nws - tsis muaj kev hloov kho kom ntseeg tau tias cov neeg ua haujlwm muaj dej lossis tuaj yeem nqa dej ntxiv rau hauv - tsuas yog nqe lus tsis muaj dab tsi ntxiv tom qab," nws hais.
Ntxiv Cunningham: "Cov neeg raug kaw tau yws txog qhov saj thiab xim ntawm cov dej Waupun txij thaum kuv tau pib ua haujlwm rau ntawd."
Wisconsin Public Radio tus kws tshaj xov xwm Gilman Halsted tau pab txhawb rau tsab ntawv ceeb toom no. Yog Poob Ntawm Cov Kais Dej yog Wisconsin Center for Investigative Journalism txoj kev tshawb nrhiav tsis tu ncua ntawm kev pheej hmoo rau Wisconsin cov dej haus. Lub koom haum nonprofit (www.WisconsinWatch.org) koom teg nrug Wisconsin Public Radio, Wisconsin Public TV, lwm qhov xov xwm thiab University of Wisconsin-Madison Tsev Kawm Ntawv Xov Xwm thiab Kev Sib Txuas Lus. Txhua yam haujlwm tsim, tshaj tawm, tshaj tawm lossis tshaj tawm los ntawm Lub Chaw tsis tas yuav cuam tshuam cov kev xav lossis kev xav ntawm UW-Madison lossis ib qho ntawm cov koom tes.
Lus raug kaw.