LAKE MENDOTA - Me me crustaceans hauv Lake Mendota yog cov kwv tij nyob deb ntawm hiav txwv liab - tab sis lawv zoo li cov nyuj ntawm lub pas dej.
Cov tsiaj no, Daphnia, txhim kho cov dej zoo thaum lawv graze ntawm algae uas bedevils pas dej cov neeg siv thiab cov thawj coj.
Ntawm lub nkoj nyob nruab nrab ntawm lub pas dej, University of Madison-Wisconsin tus kws tshawb fawb Steve Carpenter tuav lub hub ntawm Daphnia thiab xav tsis thoob rau lawv lub hwj chim: “Cov tsiaj me hauv lub thawv yog hais txog tib yam uas khaws lub hau ntawm cov algae. ”
Tab sis Daphnia thiab lawv tej hauj lwm zoo yog nyob rau hauv txaus ntshai. Txhua xyoo lawv cov pejxeem tam sim no poob rau lub caij ntuj sov lig vim lawv tau txiav txim siab los ntawm cov tsiaj nyeg tshiab hu ua spiny waterflea.
Thiab thaum cov pejxeem poob qis, cov dej tsis zoo, thiab.
Hom kab mob no, keeb kwm los ntawm Eurasia, tau txais kev nqa mus rau Lake Mendota, feem ntau yuav nyob ntawm lub nkoj ua si los ntawm Lake Michigan. Lawv tau txiav txim siab - thiab hloov pauv lub vev xaib zaub mov hauv Lake Mendota.
Tau ntau xyoo lawm, phosphorus ntau dhau tau ntws mus rau hauv lub pas dej; Tam sim no, nws feem ntau yog los ntawm cov dej khib nyiab thiab yaig ntawm cov av nplua nuj, nrog ntxiv los ntawm cov dej nag hauv nroog thiab lwm qhov chaw. Phosphorus ua rau algae Bloom - ob qho tib si uas ua rau dej nyab thiab ntsuab, zoo li hom uas ua rau gloppy nto scums. Cov algae tsis yog tsuas yog annoying tab sis muaj peev xwm toxicity.
Cov kws tshaj lij pom zoo tias hauv kev ntxuav cov pas dej Yahara, txoj haujlwm ib qho yog txo cov phosphorus load los ntawm qhov loj heev. Txoj kev npaj ua li ntawd yuav raug nqi ntau lab daus las thiab tsis tau lees tias yuav ua tiav.
Txawm hais tias kev cog lus tshiab cov phiaj xwm kev tu vaj tse yog nyob tom qab, cov ntaub ntawv hauv pas dej qhia tau hais tias txog tam sim no lub xyoo ntawm kev siv zog tsis tau ua rau pom kev txhim kho hauv pas dej zoo. Kev hloov pauv huab cua yuav ua lub luag haujlwm; cov dej nag hnyav, uas ntxuav cov pa phem rau hauv cov pas dej, tau dhau los ua ntau dua.

Cov thawj coj hauv pas dej twb paub tias lawv yuav tsum tau rov ua dua lawv txoj kev siv zog.
Lub spiny waterflea ua rau txoj haujlwm nyuaj dua.
Jake Vander Zanden, UW-Madison tus xibfwb ntawm Lub Chaw rau Limnology, tau hais tias nws "tsis ua haujlwm ntau uas tau mus ua kom phosphorus qis."
"Nws yog ib qho txaj muag tiag tiag," nws hais.
Nws yog lub caij ntuj sov lig, xyoo 2009, thaum Vander Zanden nrhiav pom cov dej flea spiny, tawm hauv lub nkoj ntawm kev mus ncig ua si niaj hnub nrog cov tub ntxhais kawm ntawv qib siab ntawm limnology, kawm txog cov pas dej.
Cov tub ntxhais kawm coj ib lub vas conical thiab dipped rau hauv dej kom pom cov invertebrates nws yuav ntes.
Nws tshwm sim nrog spiny waterfleas.
Vander Zanden tau hais tias "Kuv tau npau taws heev. “Kuv siv cov lus uas yuav suav hais tias yog lus ntxhib. Qhov no yog lub pas dej uas kuv xav tias yuav tsis raug cuam tshuam los ntawm spiny waterfleas. "
Txog thaum ntawd, nws paub, spiny waterfleas paub tias nyiam ntshiab, tob, dej txias, zoo li qee qhov hauv Canada.
Vander Zanden thawj qhov kev xav yog: "Cov khoom no yuav ua li cas rau lub ecosystem?"
Txij thaum ntawd los, nws thiab Jake Walsh, tus kws kho mob cov tub ntxhais kawm uas tuaj txog thaum lub caij nplooj ntoo hlav tau ua, tau kawm txog cov dej flea cuam tshuam rau cov pej xeem thiab dej zoo ntawm lub pas dej.
Lawv qhov kev tshawb pom yog xov xwm phem.
Daphnia tau muaj ntau heev txij li Wisconsin Department of Natural Resources tau khaws lub pas dej hauv xyoo 1987 nrog rau qhov loj ntawm walleye thiab sab qaum teb pike. Lawv noj cov ntses me me uas preyed ntawm Daphnia. Qhov kev sim ib zaug hauv kev tswj xyuas cov khoom noj hauv lub vev xaib tau txhim kho lub pas dej zoo.
Tam sim no, Vander Zanden thiab tuam txhab muaj pom lub pas dej mendota kom muaj qhov siab tshaj plaws ntawm spinin dej uas tau pom hauv lub ntiaj teb.
Cov pej xeem waterflea tej zaum nyob rau hauv ntau pua billions, ramping nyob rau hauv lig lub caij ntuj sov thiab peaking nyob rau hauv lub caij nplooj zeeg. Qhov ntawd kuj yog vim li cas cov dej tau nce huab cua txij li xyoo 2009.
Tus kws ntoo thiab tus kws sau ntawv Richard Lathrop, tus kws tshawb fawb DNR, pom tias rau qhov muab cov phosphorus, cov dej tsis zoo yog qhov phem dua thaum Daphnia tsis nyob ib puag ncig los noj cov algae.
Walsh piv cov dej flea rau velociraptor. Cov dej flea pounces ntawm Daphnia thiab shreds nws mus rau pieces.
Rau cov dej flea, Daphnia yog "zoo li ib qho zoo, qeeb qeeb ntawm steak," Walsh hais.
Lawv yog cov phem txawm li cov tsiaj nyeg, punncturing lub siab ntawm thiab txawm tua hapless me ntses uas sim noj lawv.
Cov neeg nuv ntses tej zaum yuav tau pom cov ntses spiny, vim cov spines tuaj yeem ntes ntawm lawv cov cuab yeej nuv ntses thiab txhaws lawv.
Tab sis cov neeg siv puam yuav tsis pom qhov ua yeeb yam no ua si hauv nruab nrab ntawm lub pas dej.
Qhov ntawd yog vim hais tias txawm tias algae-clogged ntug hiav txwv dej thiab ntsuab, cov dej hauv pas dej hazy yog cov tsos mob ntawm tib qhov teeb meem - phosphorus ntau dhau - nyob rau ib hnub twg cov ntug dej hiav txwv yuav txawv ntawm nruab nrab.
Lathrop, uas tam sim no tau so haujlwm thiab muaj lub luag haujlwm tseem ceeb ntawm Lub Chaw rau Limnology, hais tias ntug hiav txwv dej yuav tau ua kom zoo dua qub vim yog dej hiav txwv. Thaum Daphnia tsis nyob ib puag ncig noj cov algae me me uas ua rau cov dej ntsuab, hom ntawd zoo li cov khoom loj uas ua rau muaj kev puas tsuaj.
Qhov ntawd tsis ua rau cov dej flea zoo, nws hais. Cov hazy ntsuab me me algae tuaj yeem tsim cov co toxins ib yam li cov khoom tsim tawm tau.
Thiab tam sim no lub spiny waterfleas ntawm Lake Mendota tuaj yeem mus rau lwm lub pas dej hauv cheeb tsam.
Tam sim no, muaj rau lossis tej zaum xya ntawm Wisconsin lub 16,000-ntxiv pas dej tau paub tias muaj dej hiav txwv.
Qhov ntawd suav nrog Madison-cheeb tsam Yahara saw pas dej Mendota, Monona, Waubesa thiab Kegonsa. Tej zaum lawv tsuas yog tau txais dej ntws mus rau ob qhov thib ob, tsis yog nyob ntawd, thiab lawv tsis tau pom nyob hauv Lake Wingra. Nyob rau sab qaum teb, cov dej fleas tau txeeb cov pas dej ua si Cua daj cua dub, lub Gile Flowage thiab tejzaum nws Lub hnub qub Lake.
Tab sis tam sim no, cov kws tshaj lij tsis muaj cov cuab yeej siv los tshem tawm cov kab mob spiny, raws li Vander Zanden.
Nws hais tias: “Lawv tsuas yog nyob hauv xya lub pas dej xwb. Cia lawv nyob hauv xya lub pas dej.”
Qhov no series, Murky Dej, tau tsim kev koom tes los ntawm Lub Peev Times thiab Wisconsin Center for Investigative Journalism. Nws yog ib feem ntawm Dej Saib Wisconsin, ib txoj haujlwm txhawb nqa los ntawm Joyce Foundation uas tshuaj xyuas cov dej tsis zoo thiab cov teeb meem khoom siv thoob plaws xeev.
Cov nonprofit Wisconsin Center rau Kev Tshawb Xyuas Xov Xwm (www.WisconsinWatch.org) koom tes nrog Wisconsin Public Radio, Wisconsin Public TV, lwm yam xov xwm tshaj tawm thiab UW-Madison Tsev Kawm Ntawv ntawm Kev Sau Xov Xwm thiab Kev Sib Txuas Lus.
Txhua yam haujlwm tsim, luam tawm, tshaj tawm lossis tshaj tawm los ntawm Lub Chaw tsis tas yuav cuam tshuam txog kev xav lossis kev xav ntawm UW-Madison lossis ib qho ntawm nws cov koom tes.
Nws tsuas yog ua tsis tau zoo thiab tsis muaj txiaj ntsig los sim tshem tawm phosphorous tom qab nws nkag mus rau hauv dej. Tsuas yog qhov ua tau kom txo qis yog txo cov nyiaj mus txog qhov system ua ntej thiab txawm tias qhov txwv. ib lub tswv yim zoo dua yuav tsuas yog noj ib lub pob thiab sim kom ncav cuag ib qho kev sib npaug ecological tshiab. Yog kuv hais tias nws yog kev poob.